Halina Kowalczyk, Anna Krzywoń, Józef Franek, Zbigniew Duszota

Audycja Rozgłośni Harcerskiej zawierająca wypowiedzi czterech działaczy harcerskich na temat ich działalności edukacyjnej w harcerstwie polskich w Czechosłowacji oraz losów podczas okupacji i w okresie powojennym. Rozmowy z gośćmi prowadzi Wojciech Nowotny.

H. Kowalczyk opowiada o stanie szkolnictwa polskiego w Czechosłowacji w nawiązaniu do działalności Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego. Wspomina o pielęgnowaniu tradycji polskich, m.in. podczas obchodów 200-lecia szkoły w Nawsiu, corocznych rajdów zwycięstwa „Ścieżkami partyzantów beskidzkich”, a także obchodów 40 oraz 45-lecia organizacji pionierskiej w Czechosłowacji, która powstała w 1949 roku w wyniku połączenia działających ówcześnie drużyn harcerskich. H. Kowalczyk przedstawia także strukturę szkolnictwa polskiego w Czechosłowacji, określonej w konstytucji krajem dwóch narodów i czterech narodowości: węgierskiej, polskiej, ukraińskiej i niemieckiej. Mowa także o pielęgnowaniu narodowej kultury polskiej poza szkołą, w formie kół młodzieżowych, chórów, zespołów folklorystycznych czy grup sportowych, które biorą udział w imprezach polonijnych.

O kultywowaniu harcerstwa na Zaolziu, na podstawie artykułu „Harcerstwo polskie w Czechosłowacji” zawartego w publikacji „Polacy w Czechosłowacji” z 1929 roku, opowiada J. Franek. Wspomina, w jaki sposób wstąpił do organizacji harcerskiej w 1933 roku oraz jak przebiegała jego służba podczas wojny i w okresie powojennym, kiedy pracował w szkolnictwie polskim w Czechosłowacji jako nauczyciel. Na koniec swojej wypowiedzi przytacza tekst zobowiązania instruktorskiego z książeczki służbowej z 1969 roku.

A. Krzywoń opowiada o początkach pracy zuchowej w czeskim Cieszynie w 1929 roku, działalności harcerskiej w komendzie żeńskiej, pracy na terenie Austrii w okresie wojennym, a następnie pracy nauczycielskiej. Wspomina o reaktywowaniu harcerstwa w 1948 roku, objęciu funkcji komendantki harcerstwa polskiego z siedzibą w Cieszynie oraz swojej działalności na tym stanowisku. Mówi o zjednoczeniu harcerstwa w 1950 roku w szeregach młodzieżowego ruchu pionierskiego na terenie Czechosłowacji, o założeniu Związku Harcerstwa Polskiego w 1968 roku, a od 1981 roku ponownej pracy w szeregach pionierskich. Stara się także odpowiedzieć na pytanie o to, jaką rolę odgrywa harcerstwo oraz kadra instruktorska na Zaolziu w procesie wychowawczym dzieci i młodzieży.

O swoich pierwszych drużynach harcerskich oraz żeglarskiej edukacji instruktorskiej opowiada Z. Duszota, późniejszy członek Koła Instruktorów im. Mieczysława Bema. Wspomina swoje losy wojenne oraz działalność konspiracyjną w czasie II wojny światowej na terenie Warszawy i okolic. Mówi również o swojej pracy w komendzie Chorągwi Gdańskiej oraz w Polskim Radiu Gdańsk, o przerwie w działalności harcerstwa oraz powrocie na stanowisko instruktora w 1956 roku. Przedstawia także swoją aktualną działalność jako przewodniczący Kręgu Seniorów Instruktorów w Warszawie przy hufcu mokotowskim, która zrzesza około 600 instruktorów z całej Polski. Mówi o działalności, założeniach oraz programie organizacji, planującej m.in. założenie wspólnego domu spokojnej starości harcerskiej w miejscowości Siemczyno, a także o plusach i minusach współczesnego harcerstwa.