Za naszą i waszą wolność (materiały do filmu) - Zofia Jachowicz z domu Kretti 17

Materiał roboczy do filmu dokumentalnego „Za naszą i waszą wolność". Zofia Jachowicz z domu Kretti opowiada o swojej służbie w Armii krajowej oraz o udziale Żydów w powstaniu warszawskim.
Kobieta przed II wojna światową mieszkała z rodzicami i dwoma braćmi w Milanówku pod Warszawą. Należała do Armii Krajowej w Warszawie i uczęszczała na zajęcia teoretyczne dla sanitariuszek. W dniu powstania - 1 sierpnia 1944 roku - dotarła do Warszawy do batalionu Kiliński do III kompanii. Po krótkim czasie przeniosła się do IX kompanii, która była jej docelową.
W powstaniu warszawskim Zofia uczestniczyła jako sanitariuszka. W Armii Krajowej oprócz Polaków służyli też Polacy pochodzenia żydowskiego. Nie wszyscy się ujawniali. Co do 3 jest pewna, że byli Żydami, ponieważ mówili o tym otwarcie. Byli to: Fryderyk Bergman pseudonim „Dentysta", Zygmunt Tauber (używał nazwiska Sielski) oraz Józef Albert Martin (używał nazwiska Miedziński).
Martin został ranny prawdopodobnie odłamkiem szrapnela w ostatnim dniu powstania. Miał ścięte przednie zęby i zgruchotaną dolną szczękę. Zofia się nim zajmowała. Chciano przetransportować go do szpitala na ulicy Złotej, ale nie było warunków. Niemcy cały czas strzelali. Domy były burzone. Zaczęli nawet transport piwnicami, ale trafili na zawalone przejście i musieli powrócić na ulicę Próżną 14.
Mimo ciężkiej rany i dużego upływu krwi Martin przeżył. Trafił najpierw o świecie do szpitala na Złotej, gdzie nie dawano mu szans na wydobrzenie. Potem wywieziono go jako jeńca do niemieckiego szpitala, gdzie profesjonalnie się nim zajęto i nie wydano jako Żyda. Po wojnie wyjechał do USA, gdzie przeszedł kolejne operacje. Dziś nosi brodę, która zasłania drobne blizny i nie widać dawnych ran z powstania, kiedy został ranny jako 22-letni mężczyzna. Martin jest pogodnym człowiekiem, który po 50 latach odświeżył kontakt z dawnymi kolegami i koleżankami z Armii Krajowej.
Zanim Martin trafił do Armii Krajowej, przebywał z rodzicami w getcie warszawskim. Rodziców Niemcy wywieźli i zabili w Poniatowej. Martin wychodził do pracy poza getto i w ten sposób uciekł. Ukrywał się na ulicy Krochmalnej u państwa Ratyńskich.